De inhoud van rotsen in Rantepao

Op de derde dag in Rantepao blijven we wat dichter bij huis. Eerst bezoeken we nog even de lokale pasar, want Marijke gaat nog een hoed kopen voor het wandelen in de zon. We lopen nog even langs de buffel en varkensmarkt, maar het is nu veel rustiger. Wel zien we dat gekochte varkens worden vervoerd in de achterbak van een vijfdeurs wagen. De varkens worden naar de wagen vervoerd bungelend aan een rotan stok onder luid gekrijs van het varken. Hier komt dus het gezegde 'gillen als een mager speenvarken' vandaan, wat een herrie. Er liggen drie varkens in de achterbak.

Met pijn in het hart van de dames verlaten we de pasar en vertrekken we naar het authentieke dorp met traditionele huizen, Keta kesu. De huizen zijn niet langer bewoond, ze zijn binnen wel fraai maar veel te klein. Er zijn een aantal soorten huizen, waarbij het aantal steunbalken bij de ingang aangeeft of het huis van een bijzondere klasse is, of van de koning (vaak was vroeger een groepje huisjes een koninkrijk). Vijf balken geeft aan "gewone klasse", zeven balken geeft aan "de koning". Ergens in het midden staat soms een versierde balk van hout van de jackfruitboom, die aangeeft dat de bewoners van een hogere klasse zijn. Er zijn vier klasse vormen, de goud klasse (onderverdeeld in 25, 15 en 10 buffels), de ijzer klasse, de gewone klasse en de slaaf klasse. Aan de huizen hangen aan de voorzijde enorme aantallen hoorns van buffels uit eerdere ceremonies, hoe meer, hoe beter. Aan de westzijde hangen aan de huizen de kaken van de gedode buffels en aan de oost zijde de kaken van de gedode varkens. Men heeft hier de vier windrichtingen gedefinieerd als: oost is opgaande zon is nieuw leven, west is ondergaande zon, is dood, noord is de god en zuid is de hemel. We gaan het huis in. Arie vertelt over de indeling van het huis, een slaapplaats voor gasten en kinderen, een slaapplaats voor ouders, de woonplek met keuken, toilet, en heel bijzonder een balk als zitplaats voor de overledene om te wassen en mooi te kleden.

De overledene wordt gebalsemd, maar is volgens het geloof niet dood, maar ziek totdat de ceremonie met het doden van de buffels voorbij is, want pas dan gaat de ziel van de overledene naar de hemel onder begeleiding van de ziel(en) van de gedode buffel(s). Voor de ceremonie ligt de 'zieke' oost-west, na de ceremonie ligt de dan werkelijk overledene noord-zuid.

Na het drinken van een kopje koffie gaan we naar een locatie met een grote verzameling poppen, nieuwe, maar achter tralies ook heel oude (ter voorkoming van diefstal). Het is een heel bijzondere plek, want niet alleen zijn er nieuwere doden, maar aan de muren zien we ook heel oude lijkkisten op soms vergane balken, hoog tegen de muur. Nog vreemder zijn kapotte lijkkisten vol met knekels, en ook doodshoofden, volledig ongegeneerd, open en bloot. Het is opnieuw een bizarre ervaring, nog nooit heeft de schijver dezes menselijke botten gezien en plotseling is er een overdaad. Je loopt met een boog om de oude nog hangende balken, je weet maar nooit.

Na de lunch maken we nog twee bezoeken aan 'interessante' plekken. De eerste plek is bij Lemo. Hier zien we veel poppen van één familie, snel uitgerekend komt deze verzameling overeen met wel een paar duizend buffels. De lijken liggen in uitgehakte rotsnissen met een deurtje ervoor, onzichtbaar voor de kijker. Op de weg terug koopt Rina een buffel, je weet maar nooit.

De laatste plek die we bezoeken in het Toraja gebied is bij Londa. We zien opnieuw poppen, mooi nieuw aangekleed met rood en geel. Maar dan lopen we verder met een lokale gids met een petroleum lamp en gaan we de grotten in. Het kan dus nog bizarder, we lopen tussen nieuwe maar ook halfvergane lijkkisten, met knekels en doodshoofden. De volgende grot is nog veel dieper, we moeten zelfs nog diep bukken om naar nog oudere graven te kijken. Marijke maakt nog een foto van een gigantische spin, we zijn diep onder de indruk. Hier moest ik plots denken aan het lijflied van Tom: "Zijn er nog mensen die het lijk willen zien, morgen is kijkdag van 9 tot 10 ....".

Het is mooi geweest, en we rijden terug naar Rantepao, als Marijke en Rina een ziekenhuis zien die nog in de Hollandse tijd is gebouwd. We gaan nog even naar binnen, en lopen rond als Rina en Marijke in gesprek komen met de medisch directeur. Ze bood gelijk aan ons een rondleiding te geven, maar helaas hadden wij niet veel tijd, dus bezochten we allen de OK, de sterilisatie afdeling, de IC en de ziekenzaal. De dames waanden zich in 1920.

We gaan terug naar het hotel, waar we na het diner gaan slapen. We hebben een heel bijzondere dag gehad.